Panik Bozukluğu, panik atakları bir müddettir yaşıyorsan ve bu panik bozukluk haline geldiyse, çaresiz bir döngü içine girmiş olabilirsin.Sürekli birebir olayları, hisleri yaşıyorsun, kaçınıyorsun, tedbirler alıyorsun…Ve artık tüm bunlar hayatını büyük oranda kısıtlamaya başladı, hayat kaliteni azaltmaya başladı.Bu yazıda panik bozukluğa neden olan kısır döngünün ne olduğunu detaylı bir biçimde paylaşacağım.Peki bu kısır döngüyü anlamak neden kıymetli?Bu kısır döngüyü anladığında bu sıkıntıların içinden nasıl çıkabileceğinle alakalı birçok fikir oluşacak o yüzden bu yazıya bilhassa ehemmiyet veriyorum.Panik atakların panik bozukluğa dönüşmesi bir nevi kimi yeni alışkanlıklar edinmekle alakalıdır.Burada tabiki negatif olan, sana ziyan verebilecek alışkanlıklardan bahsediyorum.İşte bu alışkanlıklar bir ortaya geldikçe bir kısır döngü haline geliyor.Panik atak, panik bozukluk kısır döngüsünü başlatan bir tetikleyici oluyor öncelikle tetikleyici dediğimiz şey içsel ya da dışsal olabilir.Aklına gelen muhakkak fikirlerle, meselelerle, gerilimlerle alakalı olabilir ya da dışsal yani içinde bulunduğun ortamın havasız olması, yorgun ya da fazla kafein almış olmanla alakalı olabilir.Ve bu tetikleyiciyle karşılaştığında bu durumu bir tehlike olarak algılarsın. Tetikleyiciyle birlikte ortaya çıkan vücudundaki bu değişiklikleri bir tehlike olarak algılarsın;“Eyvah, ne oluyor, vücudumda bir şeyler değişiyor, kalbim süratli hızlı atıyor, tahminen de kalp krizi geçiriyorum.” üzere rahatsız edici, korkutucu kanılar içine girersin ve tehlike alarmı çalarsın.Tehlike alarmını çaldıktan sonra ne oluyor?O noktada vücudunda birtakım değişiklikler oluyor, bedensel kimi hazırlıklar içine giriyorsun.Bu değişiklikler giderek artmaya başlar ve hislerde artış olur ve bunun yanında negatif niyetler içine girersin.Daha doğrusu negatif niyetler içindesindir zati bu fikirler giderek artmaya başlar.“Bu hisler geçmiyor, kalbim daha fazla atmaya başladı, nefes alıp veriyorum düzelmiyor, dışarıya çıkıyorum hava almak için lakin değişmiyor, galiba bana şu an berbat bir şey oluyor, ölüyorum sanırım, şu an vücudum ziyan görüyor.” üzere endişeler artmaya başlar ve bu kaygılar giderek arttığında birkaç dakika içinde panik atağa dönüşebilir.Panik atak da bu hislerin arttığı, yükseldiği, azamî düzeye ulaştığı durum, birkaç dakika sürer, vücuda ziyanı yoktur aslında, yalnızca bu bedensel hislerin giderek yükselmesiyle alakalıdır.Yani bir dehşete kapılma hali içine girersin ve bu hisler rahatsız edici olduğu için daha sonra bununla başa çıkmaya çalışırsın.Panik atak tabiatıyla yükselir sonra da tesiri geçer. Bunun bir daha olmaması için belli kaçınmalar içine girersin.Yani tetikleyebilecek durumlar içine girmemeye başlarsın, tahminen yalnız dışarıya çıkmamaya başlayabilirsin ki o vakit da durum agorafobiye kayabilir.Belki hastaneye yakın olmayan bir tatil yerine gitmemeye başlayabilirsin, kapalı alanlara girmemeye çalışabilirsin.Bunun yanında muhakkak güvenlik davranışları, değerler, güvenlik önlemleri ortaya çıkmaya başlar.Yani o hisler geldiğinde çabucak kapı, pencereyi açıp içerideki hava ölçüsünü artırmaya çalışıyor olabilirsin, güya aldığın oksijen yetmiyor, kâfi oksijen almazsan sana makûs bir şey olacakmış korkusu nedeniyle belirli güvenlik tedbirleri almaya başlarsın.Belki bir güvenlik tedbiri olarak, önemli bir şeyler olduğunu zannedip her seferinde acile gidebilirsin.Daha sonraki etapta “Bende neler var” diye internette araştırmalar yapabilirsin. Bu tedbirler aslında bu kısır döngünün bir modülüdür ve birebir vakitte kısır döngünün değerli bir modülü da dikkati vücuda odaklamadır.Yani bu hisleri bir müddettir yaşamaya devam ediyorsan bir noktadan sonra beklenti anksiyetesi, beklenti derdi içine girmeye başlarsın.Bedenini yoklarsın, takip edersin “Acaba bir dert var mı, artık panik atak mı yaşayacağım” diye.Özellikle tetikleyici olabilecek bir ortama girdiysen; tahminen senin için hava kalitesi daha düşük olduğundan ötürü kapalı alanlar tetikleyici bir durumsa o denli bir ortama girdiğinde vücudunu takip edersin; “Acaba şu anda bir şey mi var?” diye.Tüm bunlar da aslında kısır döngüyü devam ettirir. İşte bu noktayı anlamak çok değerlidir.Tetikleyici bir durumla karşılaşıyorsun. Tehlike alarmı devreye giriyor. Sonra savaş-kaç sistemini tetiklemek için bedensel hazırlıklar oluyor ve hislerde artışla birlikte negatif niyetler de artıyor. O yüzden de bu hisleri daha çok hissetmeye başlıyorsun.Bu hisler de aşikâr bir mühlet sonra panik atak halinde kendini gösteriyor ve bu panik ataklar da çok rahatsız edici olduğu için bunlarla başa çıkmaya çalışıyorsun.Ama bu başa çıkmanın kendisi de tehlike alarmını gündemde tutuyor.Yani bilhassa kaçınma alışkanları içine girdikçe bu mevzuyu gündemde tutuyorsun ve bir sonraki sefer tetikleyici durumlarla karşılaştığında tehlike alarmını çalma olasılığın büsbütün artıyor. Bu kısır döngü tanıdık geliyor mu?Eğer bu döngünün içine girdiğini sen de fark ediyorsan muhtemelen panik bozukluk ömür kaliteni değerli ölçüde etkiliyor demektir.Peki tahlil olarak ne yapmak gerekir?Bu kısır döngüyü kıracağın belirli noktalar var. O noktalara odaklanıp daha farklı yapabileceğin şeyleri düşünebiliriz.Tetikleyiciden tehlike alarmına geçme kısmında bu döngüyü kırabilirsin.Yani tetikleyici bir durum içine girdiğinde, mesela kapalı bir alana girdiğinde bu alanlar çok konforlu olmayabilir, hava kalitesi düşük olabilir ve bundan ötürü da tahminen vücudunda muhakkak hisler hissedebilirsin; baş ağrısı üzere.Bu hisleri hissettiğinde çabucak tehlike alarmını aktive etmek yerine bunun o durumla alakalı olduğunu kendine telkin edebilirsin.Diyelim ki bu işe yaramadı ve beynin süratli bir formda tehlike alarmını çaldı. Tehlike alarmı çalınca bedensel hazırlıklar otomatik olarak aktive olur. Bu noktadan sonra hislerde artışla birlikte negatif fikirlere girmeyebilirsin. Yani vücudunda çarpıntı, süratli halde nefes alıp verme güya oksijen yetmiyormuş üzere bir his, karın ağrısı, baş dönmesi, sersemlik üzere bedensel hazırlıkla alakalı hisleri yaşıyor olabilirsin.Bunun dehşet düzeneğinin doğal bir sonucu olduğunu kendine hatırlatabilirsin. Böylece negatif kanılar içine girmeyebilirsin o anda.“Evet, bu rahatsız edici hisleri yaşıyorum, bunların nedeni aslında endişe sisteminin tetiklenmesi. Bana şu anda bu hislerin bir ziyanı yok.” şeklinde düşünebilirsin.Daha evvelki yazılarımda da bahsettiğim üzere buradaki kıymetli bir nokta da bu bedensel hislerle ilgili tüm denetimleri, tetkikleri yaptırmış olduğunu varsayıyorum.Diğer bir kısır döngüyü kıracağın nokta panik ataktan sonra aldığın güvenlik tedbirleri olabilir.Yani diyelim ki, negatif kanılar içine de girdin, bu bir alışkanlık haline gelmiş ve kolaylıkla kendini telkin edemedin, bu durumun içinden çıkamayıp panik atağı yaşadın.O noktada daha sonraki etapta, kaçınma, güvenlik ve dikkati vücuda odaklama konusunda birtakım alışkanlıklarını değiştirmeye başlayabilirsin.Belli durumlardan kademeli olarak kaçınmamaya başlayabilirsin.Belli güvenlik tedbirlerini almamaya başlayabilirsin yani o hisler geldiğinde sana çok tanıdık geliyor bu kısır döngünü modülü lakin içinden de bir ses ya sanki acile mi gitsem, ya makus bir şey varsa” diyor. Şayet doktor sana “Bu gerçekten ruhsal etkenlerle alakalı, sana bir ziyanı yok” dediyse o noktada acile gitmemeyi seçebilirsin. Yani bu güvenlik tedbirini yapmayabilirsin.Ya da dikkati vücuda odaklama alışkanlığını azaltabilirsin ki bu da tabi ki kolay bir şey değil lakin mümkün olduğunca dikkatini diğer bir şeye odaklayıp vücudunu yoklama alışkanlığını azaltabillirsin.Böylece rastgele bir tetikleyici durumla karşılaştığında tehlike alarmını süratli bir formda çalmayabilirsin
Özetle, panik ataklardaki kısır döngü, bu sorunu devam ettiren değerli mevzudur.O yüzden bu kısır döngüyü kırabileceğin noktaları fark etmen ve buna nazaran hareket etmen çok çok kıymetlidir.
0 Yorum