İyi huylu pozisyonel baş dönmesi (Benign paroksismal pozisyonel vertigo -BPPV) belirli baş konumları ile ortaya çıkan baş dönmesi ve gözlerde çakma (nistagmus) ile karakterize, vakit içinde ekseriyetle bizatihi düzelme gösterebilen bir hastalıktır.
Hastalığın nedeni iç kulakta bulunan ve yer çekimini algılamamızı sağlayan küçük kalsiyum kristallerinin (kanalitler) olağanda yapışık olarak durdukları bölgeden koparak iç kulak sıvı içinde özgür kalmalarını takiben buraya açılan istikrar kanallarının içine girerek birtakım baş hareketleri sonrasında tipik şikayetleri ortaya çıkartmalarıdır (kanalitiazis). Tespit edilen göz çakmasının hali ve tarafı sorunun olduğu istikrar kanalına nazaran değişmekle birlikte çoklukla art istikrar kanalı tutulmakta, yatay ve üst/ön kanalların tutulumu son derece ender izlenmektedir.
BPPV nun oluş düzeneğinin açıklık kazanmasından evvel bu patolojinin saptandığı hastalarda çeşitli tedavi metotları kullanılmıştır. Yararı ispatlanmış tesirli bir ilaç tedavisinin olmaması dolayısı ile atakları tetikleyici baş hareketlerinden sakınmanın en tesirli tedavi formülü olduğu da belirtilmiştir. Öteki tedavi metotlarına yanıt vermeyen ve hastaların hayatını etkileyecek şiddetteki BPPV olaylarında uygulanmak üzere tanımlanmış çeşitli ameliyat teknikleri de mevcuttur.
Hastalığın kendi kendini sınırlayan yapıda olması ve kanalitleri girdikleri istikrar kanallarından çıkartmaya yönelik kanalit repozisyonu hareketi (KRM) ile büyük oranda denetim altına alınabilmesi nedeniyle tercih edilecek birinci tedavi seçeneği KRM olmaktadır.
TANI
BPPV tanısı aşağıda belirtilen kriterlere nazaran konulmaktadır:
Hastanın kıssasında baş hareketleri ve beden konumundaki değişiklikler ile ortaya çıkan baş dönmesi hissinin olması,
Hastanın başı bir istikamete dönükken geriye gerçek yatırılarak başının aşağı sarkıtılması esnasında 2-5 saniyelik bir bekleme mühletinden sonra ortaya çıkan, süratli fazı altta kalan kulağa yanlışsız olan, tekerlek dönüşü biçimdeki göz çakmasının (rotatuar nistagmusun) saptanması ve birebir mühlet içerisinde hastada baş dönmesi ve yahut bulantı hissinin gelişmesi,
Nistagmusun kısa periyodik olması (genellikle 20 saniyeden az),
Oturur konuma dönüldüğünde aykırı tarafta ve daha kısa vadeli nistagmusun oluşması,
Hikaye, muayene ve gereken durumlarda işitme, istikrar testleri ve radyolojik değerlendirmelerle beyin, beyin sapı, istikrar hududu ve beyincik patolojilerin ekarte edilmiş olması.
TEDAVİ
Arka istikrar kanalı kanalitiazisine bağlı BPPV tanısı konan hastaların çok büyük kısmında kanalit repozisyonu hareketi (KRM) ile şikayetlerin geçmesi sağlanmaktadır.
KRM sonrasında hastalara 48 saat müddet ile hastalığın olduğu kulak tarafına dönerek yatmamaları, sırtüstü ya da aykırı tarafa yüksek yastıkta yatmaları, öne eğilmemeleri, başlarını üst bakacak biçimde kaldırmamaları ve ani hareketlerden sakınmaları önerilmektedir. Hastalar 2 ila 5 gün ortasında denetime çağrılmakta, denetim test ile gözlerde çakma ve yahut baş dönmesi saptanan hastalarda KRM tekrarlanmakta, sorun saptanmayan hastalar ise şikayetlerinin tekrarlaması halinde başvurmak üzere takipten çıkarılmaktadır.
BPPV nedeni birden fazla hastada tam olarak bulunamamakla birlikte kimi hastalarda tespit edilebilen esas sebepler; baş travmaları ya da sarsıntıları, ileri yaş, deveran bozuklukları, hareketsiz yatak istirahatı devirleri ve başka kulak hastalıkları olarak sıralanmaktadır.
0 Yorum