Kamuoyunda pek bilinmeyen ‘Sahtekarlık Sendromu’ yaşayanların en bariz özelliğinin; ‘kişinin kendisinin sahtekar ve dolandırıcı olduğuna inanmasıdır’ diye tanımlanıyor. Psikoloji Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Psikiyatrist Onur Okan Demirci, “İmposter Sendromu” olarak da bilinen bu rahatsızlık hakkında şöyle konuştu: Bu rahatsızlığa İmposter Fenomeni, Fraud Sendromu, İmposterizm, Sahtekar Sendromu, Dolandırıcı Sendromu üzere isimler de verilir. Bu rahatsızlığı yaşayan bireyler gerçekleştirdikleri şahsî muvaffakiyetlerinin tesadüf, baht yahut düzmece olarak gerçekleştiğine inanırlar. Buna inandıkları için kendilerini dolandırıcı yahut sahtekâr üzere hissederler. Halbuki gerçeklerin sahtekarlıkla ilgisi bulunmamaktadır. Kişi aslında başarıyı büsbütün kendi marifeti ve gayreti ile elde etmiştir ama zihinde beliren birtakım fonksiyonsuz ve gerçek olmayan kanılar nedeni ile kendisinin sahtekâr yahut dolandırıcı olduğuna inanması ile sonuçlanır.”
Sahtekâr olduğuna inanan imposter sendromlu kişinin foyasının bir gün ortaya çıkacağı telaşı ile konuşmalardan, sohbetlerden ve toplumsal ortamlardan kaçmaya çalıştığını belirten Demirci, “Örneğin; toplantılara katılmaktan, konuşma yapmaktan, seminer vermekten, soru sorulacağı tasası ile iş ortamlarına girmekten kaçmaya başlar. Kişi epeyce başarılı ve zeki olmasına karşın kendisini bunun gerçek olmadığına inandırmaktadır ve bunun sonucunda da dışarıdan anlaşılmaması için toplumsal ortamlardan kaçınmaya başlamaktadır. Böylelikle bireyde bir performans korkusu ve toplumsal korku ortaya çıkmaktadır. Bu durum aslında hepimizin bildiği obsesif yani takıntı hastalığı ile toplumsal fobi rahatsızlıklarının bir karışımı üzere görünmektedir” halinde konuştu.
“AKILLI VE BAŞARILI BİREYLER BU SENDROMU YAŞIYOR”
İşin içine bir de mükemmeliyetçi bir kişilik yapısı dâhil olduğuna değinen Psikiyatrist Demirci,“Her şeyin harika olması gerektiğine inanan kişi aslında harika diye bir kavramın olmadığını kabullenmediğinden yaptığı her iş ona yetersiz gelecektir. Bu yetersizlik kanıları ile gerçekleştirdiği her başarıyı da tesadüf yahut talih olarak adlandıracaktır. Bu tesadüflerinde bir gün öbürleri tarafından fark edileceğini düşünerek dert ve endişe içinde yaşayacaktır. Bu şahıslar tipik olarak kendilerinin düzmece olduğunu düşünürler, muvaffakiyetlerinin yalnızca talih olduğuna inanırlar ve iltifat aldıklarında bu iltifatın gerçek olmadığına inandıkları için çok kibar cevaplar vermeye çalışırlar.
Örneğin hoşluğu ile ilgili iltifat alan bir kişi bu durumu ‘aslında hoş değilim o sizin hoş bakış açınız’ üzere nitelendirebilir. Yahut başarısı ile ilgili övgü alan kişi ‘aslında ben bir şey yapmadım yalnızca kolay bir sınavdı’ üzere çok kibar yorumlarda bulunur. Bu rahatsızlık çoğunlukla bayanlarda görülmektedir. Nadiren de olsa erkeklerde görüldüğü olmaktadır. Tekrar söylemek gerekirse bu rahatsızlığa yakalanan bireyler başarısız yahut tembel şahıslar değildir tersine fazla çalışan, kapasitesi yüksek, akıllı ve başarılı şahıslardır. Yalnızca bu kendilerinin başarıyı hak edecek kadar akıllı ve çalışkan olduklarına inanmazlar” sözlerini kullandı.
“BİRÇOK ÜNLÜ VE TANINMIŞ İSİM BU SENDROMDAN MUZDARİP”
Kişinin daima içinden kendisini eleştirdiğini belirten Demirci, “Bu tenkitler muvaffakiyetleri ile ilgili olabildiği üzere dış görünüşü ile ilgili de olabilir. Buradan anlaşılacağı üzere sorun dışarıdaki insanların fikirleri, davranışları yahut söyledikleri değildir, asıl sorun kişinin kendi zihninde daima dönüp duran aslında gerçek olmayan niyetleridir. Bu durumdan muzdarip olan birçok ünlü ve tanınmış isim de bulunmaktadır.
Sahtekâr sendromuna yakalanmış olan şahısların tedavilerinde psikiyatrik ilaç tedavileri yapılabildiği üzere bilişsel davranışçı terapiler ve EMDR üzere psikoterapi yöntemlerininde uygulanabildiğini vurgulayan Dr. Öğretim Üyesi Onur Okan Demirci, “Kişinin iş ortamı da bu rahatsızlığı tetikleyebilmektedir. Tasanın, rekabetin doğal olarak karşılanmadığı, çok baskının olduğu, büyük ve kurumsal şirketlerde çalışılan her ortam şahısta bu rahatsızlığı tetikleyecektir. Tedavide maksat kişinin zihnini daima meşgul eden, aslında gerçek olmayan olumsuz kanıların engellenmesi yahut gerçek olanlarla yer değiştirilmesidir. Toplumda aslında hayli sık görülen bu duruma birçoğumuz yakalanmış olabiliriz. Bu rahatsızlığa yakalanmak elimizde olmayabilir ama değiştirebilme gücü ebediyen elimizdedir” formunda konuştu.
0 Yorum