Psikanaliz, olgularla çalışan klâsik bir çalışma içerisinde olmasına karşın travma üzerine düşünmek ve söylemek ismine esaslı bir geleneğe sahip olduğu bilinmektedir. Charcot histeri üzerine yaptığı çalışmalarda bu krizleri anlayabilmek ismine travma kuramını geliştirmiştir. Fizikî bir travmadan bahsedilmediğinde bireyin ferdî ve aile hikayesini alarak onu konuşma alanına sevk eder. Böylece travmanın zamansallığını belirlemeyi gayeler. Bruer de tıpkı Charcot üzere hipnoz tekniğini kullanarak travma üzerinde tedavi geleneği oluşturmaktaydılar. Freud ise; hiptonik tekniği ekonomik bakış açısıyla ortaya koyacağı bilinçdışı olgusuna işaret ederek angaje etmiştir. (Habip, 2001) Freud böylece hipnotik tedaviyi bırakarak özgür çağrışıma alan açar. Onun için histerik semptomlar konuşma aracılığı- bilinçdışı- ile şahsî hikayeye bağlanır. Daha açık bir tabirle travma kuramı ve tedavisi konuşma üzerine kurulmuştur.
Freud 1915 yılında metapsikoloji üzerine yaptığı çalışmalar doğrultusunda ortaya koyduğu kavramlarla birlikte travmayı da tekrar okuyabilmemizi sağlamaktadır. Freud travmayı şu biçimde tanımlar: “Biz kısa vakitte ruhsal ömrü pek çok uyaranla karşı karşıya bırakan, münasebetiyle bu uyaranlarla olağan yoldan başa çıkılamamasına ya da hastalarca üzerlerinde çalışılıp kendilerine mal edilememesine, eldeki gücün ruhsal dağılımında bozukluklara neden olan her yaşantıyı travmatik olarak nitelendirmekteyiz’’ ( Freud, 2013, s.53). Öbür bir tabirle travmayı, bireyin çok uyaran karşısında ruhsallığının zorlanması olarak ele alınmaktadır.
Travma denildiğinde aklımıza birinci olarak dışsal travmalar gelmektedir. Bu travmalar çoğunlukla yas, ayrılık, istismar ve kaza üzeredir. Meğer psikanaliz için travmatik yaşantıdan bahsedildiğinde içsel travmaların ehemmiyetini gözardı edemeyiz. Bu noktada kıymetli olan içsel ya da dışsal uyaranın ruhsallıkta oluşturduğu tesir, olayın travmatik seviyesini belirleyecektir. Bu nedenle travmatik tesir özneldir. Zira birey ömrü boyunca içsel ve dışsal uyaranlar karşısında farklı baş etme mahareti göstermektedir. Travmatik bir durum karşısında bireyin benliği travmayı tehlike sinyali olarak algılayarak ihtara geçmektedir. Hasebiyle bireyin travmatik yaşantıyla baş edebilmesi için benliğinin devreye girerek, ruhsal aygıta dahil olması beklenir. Benlik şayet travma karşısında kendini koruyamazsa hastalıkların bir basamak olduğunu söylebiliriz. (Yazıcı,2015, s. 17).
Freud 1. topografik görüşünde ruhsal aygıt kavramına yer vermiştir ve şöyle tanımlar: … Hastalık, kriz ve travma ruhsal aygıtımızın işleyişi hakkında bize her vakit değerli bilgi verir’’ (aktaran Aloupis,2005, s.55). Hasebiyle ruhsal aygıt, bireyin ruhsal öğeleri ile ilişkilenmesinden yola çıkarak Bilinçdışı, bilinçöncesi ve şuur olmak üzere üç zihinsel bölgeye ayrılmaktadır. Çalışmamın travma konusu ile sınırlanmasından ötürü daha çok bilinçdışının rolüne odaklanmak istiyorum. Bu kısmın en başında da travma kuramının ortaya koyuluş sürecinden bahsettiğimiz üzere histerik belirtileri takip ederek Freud’u ekonomik bakış açısında bilinçdışına götürmüştür. Ruhsal aygıtın en ilkel kısmı olan bilinçdışı, arkaik devirden gelen ve bilinçöncesi ile örtülerek derinlere itilmesine karşın hayat uzunluğu içerisinde tesirini devam ettirmektedir. Tesirinin devamlılığından bahsesilidğinde Freud’un ‘’Anımsama, Yineleme ve Özümseme’’ metnine alan açmaktadır: ‘’Freud tarafından ikinci itkiler kuramıyla getirilen yeni kavram ‘’zaman içinde yinelemeye zorlanma’’ Geçmişi yineleme dileği gelecekte güzel bir olay arama isteğinden çok daha güçlüdür. (…) Bu itki geriye dönüşü istek eden, daha evvel vuku bulan şeye yine kavuşmayı isteyen bir eğilimdir. (…) Yinelemeye zorlanım, geçmişe dönmek ve olanaksız olduğu ortaya çıkan aksiyonu mani ve dönüş olmadan tamamlamak isteği olmaktadır’’ (Nasio, 2008, s.60) Münasebetiyle travmatik yaşantı bilhassa içsel travmalar durmadan tekrar eden bir sorunun karşılığının imkansızlığı mıdır?
Nevrotik bireyin düş, düşlem, sakar hareket ve lapsus üzere bilinçdışı üretimlerinin kıymetini çalışan psikanaliz için lakin sessizliklerin içerisindeki gürültüyü bilinçdışına bizleri götüren bu belirtilerle çalışabilmektedir. Münasebetiyle bireyin dileğinin bastırıldığı ve bastırılanın bu belirtiler aracılığı ile tabir edilebildiğini söylemek mümkündür. Bu çalışmalar hasebiyle bireyin ruhsal sağaltımında bastırılan, çalışılamayan bir sıkıntıya alan açarak tahlile dahil edilmesini sağlayacaktır. Daha açık bir sözle bilinçdışı belirtiler aracılığı ile travmanın konuşulabilir hale gelmesi travmayı tahlile dahil eder ve mana kazanmasını sağlar.
0 Yorum