Ailelerin çocuklarına bilgi ve maharet öğretebilmeleri, ortaya çıkabilecek sıkıntılarla baş etmeleri, anne-baba-çocuk münasebetini olumlu istikamette geliştirebilmeleri, objektif kıymetlendirme yoluyla çocuğun potansiyelini ve sınırlılıklarını anlamaları için aile eğitimi ehemmiyet kazanmaktadır.
Ailelerin çocuklarının gelişimindeki sorumluluklarını yerine getirmeleri ve verilen eğitime yardımcı olmaları eğitimde hedeflenen davranışların kazandırılmasında epeyce gereklidir. Özel öğrenme zahmeti olan bireyin okul, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde verilen eğitiminin konut ortamında da devam etmesi, eğitimde süreklilik unsuru açısından gereklidir. Öğrenilen kavramların ve kazandırılan marifetlerin genellenebilmesi için okul, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi ve aile tavırları ortasında tutarlılık olmalıdır.
Aileye yapılacak rehberlik çalışmaları planlanırken aşağıdaki konular dikkate alınmalıdır:
1) Aileye özel öğrenme zahmetinin tarifi, özellikleri, bu bireylerde öğrenmenin nasıl gerçekleştiği ve öğrenmelerini etkileyen süreçler kolay bir lisanla anlatılmalıdır. Bilhassa bu durumun bireyin zekâsı ile ilgili bir sorundan kaynaklanmadığı, öğrencinin öğrenmek için biraz daha fazla vakit ve efora gereksinim duyduğu belirtilmelidir.
2) Ailenin çocuğunu anlaması, zahmetlerini kabul etmesi, beklentilerini çocuğunun özelliklerine nazaran düzenlemesi ve eğitim sürecine iştiraklerinin sağlanması çok değerlidir. Bu halde anne ve babalar hem kaygılanmaz hem de çocuklarına nasıl yardımcı olabilecekleri konusunda bilgi, maharet ve tecrübe kazanmış olurlar.
3) Bireyin öğrenme sürecinde aile dayanağı çok değerlidir. Bu nedenle günlük ömürde yapılacak kimi aktifliklerin bireyin temel kavramları anlamasına yardımcı olacağını bunun da okuldaki öğrenmesini kolaylaştıracağını aileye anlatmak ve model olarak göstermek gerekir.
4) Bireyin çalışmasının sonucunda aldığı notlardan çok gösterdiği eforun ödüllendirilmesi ve ilerleme suratına sabır gösterilmesi gerektiği de ailelere kesinlikle anlatılmalıdır.
5) Bireyin güçlü olduğu alanların belirlenmesi ve bunlarla ilgili okul dışında da etkinlikler yapılması için aileye rehberlik edilmelidir.
6) Ailelere yönerge verirken birebir vakitte göz teması kurarak dikkat çekmeleri, kullanacakları yönergelerin kısa ve net olmasına itina göstermeleri konusunda bilgi verilmelidir.
7) Çocuğa tertip hüneri kazandırmak için konut ortamının, çalışma, yemek vb. vakitlerin nizamlı olması gerektiği aileye nedenleri ile açıklanmalı gerekirse bununla ilgili takip çizelgeleri hazırlanmalıdır. Ayrıyeten ailedeki davranış kuralları birlikte belirlenmeli, kurallara uyulmadığında oluşabilecek sonuçlar konuşulmalı, yaptırımlar bireyin yaşına uygun, yerinde ve dengeli olmalıdır.
Anne Babalara;
1) ÖÖG hakkında bilgi sahibi olmaya çalışın. Çocuğunuzun kardeşlerine, öğretmenine ve etrafınıza bu husus hakkında bilgi verin.
2) Çocuğunuzun öğretmeni ile işbirliği içinde olun.
3) ÖÖG ve beraberinde gelişebilecek problemlerle tek başına baş etmeye çalışmak sizi yoracaktır. Bu nedenle özel eğitim dayanağı aldırın. Öğrenme zahmetine eşlik eden diğer sorunları varsa bunun için kesinlikle tedbir alın.
4) Çocuğunuz Özel Öğrenme Zahmeti tanısı aldıysa bunun bireyin yapısıyla ilgili olduğu ve merkezi hudut sistemindeki işleyiş bozukluğuna bağlı olduğunu bilin.
5) Özel öğrenme zahmeti, tembellik ya da zeka geriliği değildir. Birçok vakit bu zahmete Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu da eşlik etse de DEHB, farklı bir sıkıntıdır.
6) ÖÖG olan çocukların zekâları olağan ya da olağanın üzerindedir. Bu nedenle birtakım derslerde başarısız olurken kimi derslerde de sınıfın çok çok altında performans sergileyebilirler.
7) ÖÖG olan çocukların bir kısmı, matematikte, kimileri ise okuma yazmada zorlanabilirler. Örneğin, şimdi harfleri bile öğrenememişken matematikte epey âlâ performans sergileyebilirler. Ya da okuma yazma öğrendiği halde hala sayıları ayırt etmekte zahmet çekebilirler.
8) ÖÖG olan çocukların birden fazla durumlarının farkında olup bunun neden kaynaklandığını bilememektedirler. Bunun için kendilerini berbat hissetmekte ve özgüvenleri düşmektedir. Çocuğunuzun özgüven ve motivasyon sahibi olmasını sağlayın. Çocuğunuzda kesinlikle takdir edebileceğiniz bir özellik vardır. Bunu bulmaya çalışın ve bunu çocuğunuzu motive etmede kullanın.
9) ÖÖG olan her çocuğun zahmet yaşadığı alanlar farklıdır. Çocuğun güçlü yanları ve dayanağa muhtaçlık duyduğu alanlar belirlenip buna nazaran öğretme teknikleri ile desteklenmesi gereklidir.
10) Kendi başına yapabileceklerini, onun yerine siz yapmayın. Çok esirgeyici olmayın.
Çocuğunuzun öteki çocuklarla birebir yeteneklere sahip, lakin biraz daha fazla vakte, tolerans ve anlayışa gereksinimi olduğunu unutmayın.
11) Öğrenme zahmeti olan çocuklar, yaşadıkları başarısızlıklardan ötürü, ekseriyetle öğrenmeye pek istekli olmazlar. Bu çoğunlukla okuma-yazma içeren ödevlerle uğraşmaktan kaynaklanır. Anne-babalar, her gün kasvet yaşamak yerine programlı çalışmalarla daha âlâ sonuçlara ulaşabilirler.
Çocuğunuza Meskende Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?
a) Çocuğunuzun günlük ödevlerini yaptırırken ders çalışma ortamının uygun konsantre olabileceği sessiz ve sistemli bir ortam olmasına dikkat edin. Dikkati dağıldığında, kısa molalar vererek tekrar çalışma masasına dönün. Sıkıldığında ve sık sık mola vermek istediğinde ona yardımcı olun, lakin onun yerine ödevleri siz yapmayın.
b) ÖÖG olan çocuk için okumaktan zevk almak zordur. Konutta yapılacak nizamlı antrenmanlarla çocuğunuza yardımcı olabilirsiniz.
ÖRNEK: Sözleri, seslere ayırmak; okuma yazma bilmeyen bir çocuk, sözlerin farklı seslerden oluştuğunu bilmez. Örneğin, “kedi” sözünün ‘k’ – ‘e’ – ‘d’ – ‘i’ seslerinden oluştuğunu bilmez. Sözleri seslerine bölme şöyle bir antrenmanla öğrenilebilir:
Bunları Sorun:
— “KÖPEK” sözü hangi sesle başlar?
— “KAZ” sözüyle hangisi kafiyelidir? “SAZ” mı, “SÖZ” mü?
— “BEZ” ve “YAZ” sözlerini oluşturan sesler hangileridir?
— Hangi sözde “B-E-Z” ve “Y-A-Z” sesleri vardır?
— Okumayı öğrenmeye başladığında da harfleri isimleri ile değil sesleri ile söz edin.
c) Şayet çocuk okurken yanlış okursa sinirlenmeyin, kızmayın ve cezalandırmayın. Çocuk okurken yanılgı yapmanın olağan olduğunu bilmeli, yanlış okuduğunda bunu fark etmesini sağlayın, yanlışlarını düzeltmesi için yardım edin. Yanlış okuduğunda “dikkat” deyin yanlış okuduğu kelimeyi gösterin. Çocuğun yanlış okuduğu kelimeyi hecelerine ve seslerine ayırarak doğrusunu okuması için uğraşın. Hala okuyamıyorsa, o vakit doğrusunu siz söyleyin.
d) Çocuğunuzun, onu mazur gördüğünüzü bilmesi ve üzerinde baskı hissetmemesi kıymetlidir. Bu yüzden her yanlış okuduğu söz üzerinde de durmamak gerekir. Aksi halde o sıkılmaya başlayacak ve motivasyonu düşecektir.
e) Okuyacağı kitabı ona seçtirirseniz okumaya daha istekli olur. Kitabın konusunu ve fotoğraflarını sevmesi değerlidir. Bütün bir cümlenin birebir satırda olması yararlıdır.
f) Konutta sesli ve sessiz okuma alıştırmaları yapın. Okuma alışkanlığını geliştirmek için, konutta herkesin katıldığı okuma saatleri düzenleyin. Dikkat maharetlerini geliştirmek için, yeniden konutta herkesin katıldığı söz türetme oyunu, isim-şehir-hayvan, scrabble ve adam asmaca üzere oyunlar oynanabilir.
g) Yazı yazmak da ÖÖG olan çocuklar için gerilimli ve zordur. Bu yüzden, alıştırma yapmak için ayrılan mühlet gereğinden fazla olmamalıdır.
h) Yazma konusunda; sözleri yüksek sesle okuyup hecelerine ayırın. Metinleri dikte edip yanlış yazdıklarını birkaç defa daha yazdırarak düzeltmesini sağlayın. Öncelikle kısa sözler üzerinde çalışın.
ı) Çocuğunuza konutta ders çalıştırma konusunda yaşadığınız zahmetler alakanızı yıpratmaya başladıysa günlük ödevleri yaptırma konusunda özel ders aldırmayı deneyin.
0 Yorum