RADYOTERAPİ
Radyoterapi (ışın tedavisi) kanser hastalığının iyonize radyasyon kullanılarak tedavi edilmesidir. Radyoterapinin emeli olağan dokuya mümkün olduğunca az ziyan vererek kanserli hücreleri öldürmek ve ya bölünüp çoğalmalarını engellemektir. Radyoterapi cerrahi usullere emsal biçimde local bir tedavi formülüdür; tesirini de, yan tesirini de uygulandığı yerde göstermektedir.
Tedavi Planlaması
Radyasyon Onkoloğu Hekiminiz ile birinci görüşmede size tedaviyi ve muhtemel yan tesirleri anlatacak ve sonrasında tedaviyi onayladığınıza dair bir onam formunun imzalanmanızı isteyecektir. Onayınız alındıktan sonra planlama evresine geçilecektir.
“Planlama” denilen etapta, hekimler, hastalıklı dokuların en fazla, olağan dokuların ise en az radyasyona maruz kalması için gerekli çizimleri yaparak tedaviyi yönlendirmektedir. Tedavi planını bilgisayarlı tomografi ile yapmak tümörlü ve/veya tümörün yayılımı için en riskli bölgelerin belirlenmesinin yanısıra korunması gereken olağan dokuların da tespitine müsaade verir. Bu süreç için öncelikle Medical Park Bahçelievler Hastanesi Radyoterapi Kısmında bilgisayarlı tomografi eşliğinde tedavi edilecek bölgenizin manzarası alınacaktır.
Planlama Tomografisinden Önce
Tomografi çekimi ve daha sonraki tedavi seansları sırasında sizden üst tarafınızdaki kıyafetlerin büsbütün çıkartılması istenecektir. Bu nedenle soyunma kabininden tedavi salonuna geçerken giymeniz gereken bir önlük verilecek ve bu önlüğü tedavi seansları boyunca beraberinizde getirmeniz istenecektir.
Öncelikle radyoterapi seansları sırasında aygıtın içinde almak zorunda olduğunuz konumunuz belirlenir, daha sonra bu konumda bilgisayarlı tomografi çekilir.
Radyoterapi seanslarında tanımlanan dozun en hassas halde verilip ışınların bedende gerçek yere ulaşması, tedavi boyunca hasta durumunun bozulmayıp her tedavide tıpkı durumun sağlanması ve hastanın konforunun en düzgün halde sağlanması için tedavi sırasında sabitleyici sistemler kullanılacaktır. Bu sebeple tedavi sırasında göğüs sabitleyicisi kullanılacaktır.
Meme sabitleyicisi, tedavi sırasında hasta göğsünü istenilen pozisyonda tutularak, istenmeyen kıvrımların önüne geçilmesini ve kolun tedavi alanından çekilmesini sağlar. Ayrıyeten hastanın akciğer ve kalbini etkileyebilecek radyasyon dozunun azaltılmasını sağlamaktadır. Bir baş yastağı ve baş yükselticisi, kol ve kalça sabitleyici kısımlarından oluşmaktadır.
Planlama Tomografisi Esnasında
Sabitleme sistemi ile size uygun durum verildikten sonra tomografiniz çekilecektir. Çekim sırasında tomografi masası yavaşça aygıtın içinden geçer, siz hiçbir şey hissetmezsiniz. Odada yalnız olacaksınız, lakin her vakit Radyoterapi Teknikeriniz cam pencerenin gerisinden sizi izleyecektir. Çekim esnasında sabit durmanız ve olağan nefes almanız gerekmektedir. Şayet acil bir şeye gereksiniminiz olursa, lütfen elinizi kaldırıp Radyoterapi Teknikerinizden yardım isteyin.
Planlama Tomografisinden Sonra
Bir radyoterapi seansından başkasına gaye hacmin birebir koşullarda ışınlanmasını sağlayabilmek emeliyle cildinize işaretlemelerin yapılması gerekmektedir. Bu maksatla kolay çıkmayan mürekkepli kalemler kullanılır yahut çok daha uzun müddet kalan “tatuaj” dediğimiz uygulama yapılabilir. Bu sebeple tomografi çekimi sonrasında sabit yatmaya devam etmeniz ve Radyoterapi Teknikerinizin işaretlemeler yapmasına vakit tanımanız gerekmektedir. Bu işaretlere tedaviniz bitene kadar gereksinim duyulması gerekmektedir. Yıkanırken bu işaretlerin çıkmamasına ihtimam göstermek gerekir. Silinme olursa Radyoterapi Teknikerinize kesinlikle haber vermeniz gerekir. Lütfen silinmiş işaretleri kendiniz tamamlamaya çalışmayın.
Tedavi
Tedaviniz için gerekli radyasyon ölçüsü küçük günlük dozlara (fraksiyon) bölünürek olağan dokuların ve hücrelerin korunması sağlanmaktadır.
Doktorunuz, tomografi kesitleri ile gaye hacim ve olağan doku belirlemeleri yaptıktan sonra Dozimetrist ve Medikal Fizik Mühendisi ile görüşerek ne kadar doz verileceğini, bu dozun nasıl verileceğini ve kaç seans süreceğini belirler. Bu planlama safhası genelde 2-5 gün sürer.
Toplam tedavi müddeti genel olarak 5-6 haftadır. Aksi söylenmezse, tedavi her gün Pazartesi’den Cuma’ya kadar olacaktır. Her seansta tedavi odasında 15 – 30 dakika kalınmakla birlikte, radyasyon dozunun verilmesi 1 – 5 dakikalık bir müddette gerçekleşmektedir.
Radyoterapi seansları sırasında ağrı, acı hissetmezsiniz.
Cihazdan çıktıktan sonra radyasyon yaymazsınız, öbürleri ile temas etmenizde bir sakınca yoktur.
Tedaviye aç gelmenize gerek yoktur. Radyoterapi sırasında daha evvel kullandığınız ilaçları almaya devam ediniz.
İlk randevunuza geldiğiniz de, lütfen müracaata başvurun. İstişaredeki vazifeliler sizi tedavi odasına yönlendireceklerdir.
Tedavi Esnasında
Tedavi sırasında hareketsiz durmanız, olağan nefes almanız gerekmektedir. Radyoterapi Teknikerleriniz tedavi masasının üzerine bilgisayarlı planlama tomografisindeki durumunuzu almanıza yardımcı olacak, tedavi makinesi içerisinde masa yavaşça hareket ettirilecektir lakin makine size dokunmayacaktır.
Radyoterapi teknisyeni, ışın verilmeden evvel odadan ayrılacaktır. Lakin bir monitör yoluyla dışardan izleneceksiniz.Tedavi sırasında yalnız olsanız da, konuştuğunuzda sesiniz hoparlörden duyulabilir ve teknisyen sizinle bağlantı kurabilir.
Radyoterapi aygıtları epey büyüktür ve tedavi alanı etrafında değişik açılarda dönerken gürültü çıkarabilirler. Başlangıçta aygıtların büyüklüğü ve gürültüsü ürkütücü gelebilir. Aygıtların ilgili teknisyenlerce çalıştırıldığı ve düzgün çalışmalarının daima olarak denetim edildiği unutulmamalıdır. Tedavi odası ya da aygıtlarla ilgili olarak sormak istediğiniz soruları teknisyen ya da hekiminize sorabilirsiniz.
Tedavinin Değerlendirilmesi
Tedavi müddetince sistemli formda Hemşire veya Radyasyon Onkoloğu Hekiminiz tarafından yan tesir takibiniz yapılır. Tedaviye bağlı olarak mümkün yan tesirleri tespit edip, gerektiğinde pratik tavsiye ve ilaçlarla bu istenmeyen tesirlerin azaltılmasına yahut engellenmesine çalışılmaktadır. Siz de her vakit durumunuz hakkındaki soru ve kaygılarınızı hekiminize yahut takibinizi yapan hemşirelere iletebilirsiniz.
Işın Tedavisinde Görülen Yan Etkiler
Yan tesirler ekseriyetle birinci günlerde değil, ilerleyen günlerde, doz arttıkça başlar. Her vakit meydana gelmeyeceği üzere bireylere nazaran de değişiklik gösterebilir.
Meme bölgesine alınan radyoterapi saçları dökmez.
Yan tesirler Radyasyon Onkoloğu Hekiminiz ile birinci buluşmada size aktarılacaktır. Tedavi boyunca doktor ve hemşireler sizlere yardımcı olacaklardır, soru ve sıkıntılarınızı onlarla konuşmaktan çekinmeyiniz.
Olası kısa vadeli yan tesirler:
Yorgunluk
Hassas cilt
Memede biçim değişiklikleri
Tedavi alanında ağrı hassasiyet
Yorgunluk
Çoğu hasta tedavi başladıktan sonra bir kaç hafta içinde yorgunluk hisseder. Radyoterapi sırasında, beden kendini yenilemek için büyük güç harcar. Hastalığınızın yarattığı gerilim, tedavi mühletince gidiş gelişleriniz ve radyasyonun tesirleri ile birleşince güçsüzlük ve yorgunluk hissi oluşur. Bu durum tedavinin tamamlanması sonrasında giderek azalır.
Tedaviniz müddetince yorucu aktivitelerden kaçınmanız, yorgunluk hissedince aktiviteleri kısıtlamanız daha uygundur.
Cilt Reaksiyonu
Tedavi alanındaki cilt dokusunun daha kırmızımsı, koyu renkte, hassas ya da güneşte yanmış üzere olduğunu farkedebilirsiniz. Tedavi başladıktan sonra birkaç hafta içinde ciltte kuruma oluşabilir. Bu tip rahatsızlılar ya da kaşınma halindeki yakınmaların tedavisi için hekiminiz teklifte bulunacaktır. Kimi radyoterapi tiplerinde ise ciltte nemlenme ve çok hassaslık gelişebilir. Bu bilhassa cilt katlantılarının olduğu bölgelerde görülür. Bu tip bir durumun gelişmesi durumunda Doktor ya da Hemşirenizi kesinlikle bilgilendirin.
Memede form değişiklikleri
Tedavi müddetince göğsün hal ve büyüklüğünde değişiklik olabilir. Tedavi bittikten sonra göğüs formunun eski haline dönmesi birkaç ayı bulabilir. Bazen de bu değişiklikler kalıcı olabilir. Mastektomi yapılmış göğüste, yara boyunca kimi hafif şişmeler olma mümkünlüğü vardır. Bu şişlik yavaş yavaş, tedavi sonuna hakikat geçer.
Ara Sıra Hissedilen Ağrılar
Tedavi mühletince göğsünüzde ağrı olabilir, tedaviden sonra genel olarak ağrılar geçer. Tedavi alanındaki kas ve kaburgalarınızda hissettiğiniz ağrılar ise geçirdiğiniz cerrahiye bağlıdır ve geçmesi daha uzun vakit alabilir.
Radyoterapiden sonra cildin bakımı: Radyoterapi sonrası her beşerde farklı tepkiler görülebilir. Teklifleri ferdi olarak size verilecektir.
Cildinizi korumak için size krem önerilmişse tedaviden evvelki ve sonraki 2 saat içerisinde kullanmayınız.
Tedavi bittikten sonra 2 hafta içinde cildinizin güzelleşmesini bekleyebilirsiniz. Şayet ciltte tepki oluşmuşsa bazen bu düzgünleşme süreci uzayabilir.
Tedavi bittikten sonra birinci 10 gün içinde görülebilen sorunlar
Eğer cildinizde tedavi müddetince tepki oluşmuş ise biraz daha berbatlaşabilir.
Tedavi mühletince ciltte tepki olmasa da tedavi sonrasında tepki gelişebilir.
Hafif Deri Reaksiyonu
Tedavi bittikten sonra cildiniz kuruyabilir, kızarabilir ve kaşınabilir. Asla deodorant ya da kozmetik eserleri kullanmayın. Tedavi boyunca uyguladığınız kremlere devam edebilirsiniz.
Cilt tepkisi azaldıktan sonra, kuruluğu hafifletmek için nemlendirici kullanmaya devam edin. Cildiniz eski haline alıncaya kadar parfümlü sabunlar yahut losyon kullanmayınız. Cildiniz güzelleşince, günlük kullandığınız talkpudra, epilasyon kremi, traş bıçağı vs kullanabilirsiniz.
Şiddetli Deri Reaksiyonu
Eğer cildinizde ağır bir tepki oluşursa pansuman yapılması gerekmektedir. Tedavi sonrası size hangi kremleri kullanmanız gerektiği ve nasıl uygulayacağınız hakkında tekliflerde bulunulacaktır.
Uzun Müddette Cilt Bakımı
Cildinizi tedaviden sonra (en az 1 yıl) güneş ışınlarından güneş kremi yahut kıyafetle müdafaanız gerekmektedir. Tedaviden sonra radyoterapi izleri azalır, cildiniz eski rengine kavuşur fakat tedavi öncesine nazaran göğsünüzde daha sıkılaşma ve küçülme görülebilir.
Kontrol Muayeneleri
Cillte önemli bir tepki geliştiğinde tedavi bitiminden 1 hafta sonra denetime gelmeniz sizin faydanıza olacaktır. Tedaviden sonra birinci 2 yıl içerisinde 3 aylık periodlarla, sonraki 3 yılda ise 6 aylık periodlarla Onkoloji Hekimleri tarafından denetim muayenenizin yapılması gerekm ektedir.
Meme Kanseri ile Başa Çıkmak
Meme kanseri tanısı özel dertler getirebilir. Bu süreçte ruhsal bir takviye almanız süreçte oluşabilecek duygulanım durumu ile başa çıkmada yardımcı olacaktır.
Tedaviye ilişkin aklınızdaki soru işaretleri hakkında hem sıhhat grubu hem de aileniz ile konuşmak size yardımcı olacaktır. Kanser ve kanserden oluşan tüm sıhhat ile ilgili sorularınız için, istediğiniz vakit hastanemize başvurabilirsiniz, grubumuz size yardımcı olacaktır.
0 Yorum