İnsanoğlunun hayatında aşikâr periyotlar vardır:
0 – 3 yaş: Bebeklik ve birinci çocukluk,
3 – 6 yaş: Okul öncesi periyodu,
6 – 12 yaş: Okul devri,
13 yaş ve üstü: Ergenlik periyodu,
…. Yetişkinlik
Üçüncü yaşla birlikte çocuklarda toplumsallık ön plana çıkar. Daha evvelki yaşlarında (0 – 3 yaş) konut ortamı kafidir.
Üç yaşı bitince mesken ortamı yetmez. Artık çocuğun yaşıtları ortasında olması gerekecektir. Bu gereksinimi günümüzde kreş – yuva, anaokulu dediğimiz okul öncesi kurumlar karşılıyor. Çocuklarının bu gereksinimini bildikleri için gelişmiş ülkelerde anneler konut hanımı olsalar dahi çocuklarını okul öncesi kurumlara yolluyorlar. Bizde ise çocuklarımızı erken diye göndermek istemiyoruz.
Bence bunun nedeni toplum olarak ailelerimizin çok kollayıcı olması. Ailelere bilhassa 3 yaş sonrasında anaokulu önerdiğimde çok aile “okuldan bıkar, sonra da ilkokulda sorun yaşarız” diyor. Gelişmiş ülkelerde ise çocuklarını anaokuluna gönderen anneler “bıkar” demiyorlar, akıllarına bile gelmiyor. Pekala, biz neden “bıkar” diyoruz? Zira anne çocuğunun kendisinden kopmasını istemiyor. Daima gözünün üzerinde olmasını istiyor, aslına bakarsanız çocuğundan ayrılmak istemiyor. Savunma sistemi geliştirip “okuldan bıkar” diyor. Anne – çocuk ortasındaki bağlılık bağımlılığa dönüşüyor.
Çocukların üç yaşından sonra bizden kopması ve kendine ilişkin bir dünyasının olması, bağımsızlık kazanmaları gerekir. İlkokulda okul fobisi yaşayan çocukların % 95 i okul öncesi kurumlara gitmemiş çocuklardır.
Peki ancak, bir iki nesil evvel okul öncesi kurumlar bu kadar yoktu ve biz anne babalar ana okuluna gitmedik, çoğumuz yalnızca 6 yaşımızda hazırlık sınıfına gittik. Bizler nasıl yaşıtlarımızın ortasında olduk, toplumsallaştık?
Çok çocuklu ailelerde büyüdük,
Komşuluk, akrabalık, arkadaşlık alakaları çok yeterli ve zengindi, birbirimizin meskeninde birlikte büyüdük,
Bahçemiz, sokağımız vardı. Herkes birbirini tanıyor ve güveniyordu.
Böylece bedenimizi kullanıp koştuk, düştük – kalktık, arbede ettik – sevdik, oynadık, yendik – yenildik, paylaştık. Tüm bunlar anaokulu gereksinimimizi karşıladı. Artık ise bunların hiç biri kentlerde yok. Büyük kentlerde tıpkı apartmanda yaşayan birden fazla insan birbiri ile tanışmıyor yahut tıpkı apartmanda yaşıt çocuklar yok. Artık sokağa da güvenemiyoruz, güvenlik bir sitede oturmuyorsanız çocuklarınızı sokağa bırakmamalısınız.
Üç yaşından sonra çocuğunuzu okul öncesi bir kuruma vermeden evvel dikkat etmeniz gerekenler şunlar:
Üç – dört yaş kümesi için mümkün olduğunca meskeninize yakın bir okul seçin. En az 3 – 4 okul gezin. Sizin kriterlerinize, beklentilerinize uyan bir okul kesinlikle vardır.
İlkokul öncesi ise çocuğunuzu hangi ilkokula gönderecekseniz o okulun okul öncesini tavsiye ederim. Çocuğunuz o kurumun eğitim sistemini, stilini öğrenerek ilkokula başlamalı. Bu biçimde ilkokulda sorun çıkarsa çok süratli çözülüyor: Zira çocuk okul öncesi evrakı ile birinci sınıfa başlıyor, okul da çocuğu çok âlâ tanımış oluyor.
Okul seçerken çocuğunuzun fikrini sormayın. Hangi okula gideceklerine çocuklar karar veremez. Onlar yalnızca oyuncaklara ve binanın dış albenisine bakıyorlar. Hangi okul kararını siz büyükler vermelisiniz.
Eğer çocuğumuzu üç yaşından sonra anaokuluna göndermez isek neler oluyor? Konut artık yetmeyeceği için çocukta davranış meseleleri, bir yerlerde sorunlar başlıyor. Ekran başında kalma müddeti artıyor.
Herhangi bir sebeple çocuğunu anaokuluna göndermeyen, ben çocuğumla daima ilgileneceğim, onunla oynayacağım diyen anne babalara diyorum ki:
Biz çocuk değiliz, çocuk da olamıyoruz. Onlarla yetişkinlermiş üzere oyun oynuyoruz. Daima yanlışlarını görüp düzeltiyoruz, onlara akıl veriyoruz, her şeylerine karışıyoruz. Ortalama bir saat sonra çocuk olmaktan yorulup oyundan kurtulmanın yollarını arıyoruz.
Bazı anneler de “Hep eteğimde, ben olmadan hiçbir şey yapmıyor. Artık boğulduğumu his ediyorum. Beni kurtarın. Ben ne yapmalıyım?” diye soruyorlar.
Biz anne babalar çocuklarımızdan ayrılmayı, onlardan kopmayı öğrenmeliyiz. Anaokulu imkanınız var ise kesinlikle göndermelisiniz. Pekala, hiç anaokulu imkanınız yok ise ne yapacaksınız? Çocuğunuzu çok çocuklu ortamlara götüreceksiniz. Konutunuza çocuk alacaksınız. Çocuklu ailelerle görüşeceksiniz. Çocuğunuzu çocuk parklarına, oyun alanlarına götüreceksiniz. Dış ortamları çok çok kullanacaksınız.
Çocuklarımızı yalnızca toplumsallaşmaları ve oyun oynamaları için kreş, yuva ve ana okullarına gönderiyoruz dersek onlara haksızlık etmiş oluruz. Buralarda çocuklar birebir vakitte kaliteli ve yaşlarına uygun bir eğitim de alıyorlar, oyun içinde öğrenmeyi öğreniyorlar. Okul öncesi eğitimi alan çocuklarda, bir problemleri varsa, öğretmenleri süratle tespit edip ailelerine bildiriyorlar. Böylelikle problemler erkenden çözümlenebiliyor: Öğrenme zahmeti, dikkat eksikliği, hiperaktivite, davranış sorunları, asosyallik, ince yahut kaba motorda gerilik, vs.
Anne baba olarak çocuğumuzda olabilecek bu tip sorunları objektif bakıp göremeyebiliriz. Ve geç kalabiliriz. Çocuk gelişiminde bilhassa erken teşhis çok kıymetlidir, çünkü beyin gelişiminde 0 – 6 yaş en kıymetli devirdir. Altı yaşından evvel teşhis alan çocuklar çok daha süratli tahlile kavuşurlar.
2 – 3 yaş ortasında birtakım çocukların kreşe gitmesini öneriyorum. Haftada 2 – 3 gün yarım gün başlanabilir, çok düzgün giderse ve sıhhat problemleri yoksa yarım günle hudutlu kalmak kuralı ile gün sayısı artırılabilir. Çocuk öğlen uykusunu konutunda uyumalı. Kimlere öneriyorum:
Çocuk meskende yalnız ise, hiç arkadaşı yok ise,
Ekran: Televizyon, bilgisayar, tablet, cep telefonu ile çok vakit geçiriyor ise,
Dış ortama çıkarma imkanı çok az ise,
Anne babanın çalışma saatleri çok uzun ise.
0 Yorum