Diabetes mellitus anne ve fetusun metabolizmasını etkileyen bir hastalık olması nedeniyle ana-çocuk
sıhhati ve bu devirden sorumlu sıhhat grubu için değerle üzerinde durulan bir husustur. Diyabet,
bayanlarda %6-10 ve tüm gebeliklerde %2-4 oranında görülmektedir. Diyabet ve gebelik alakası üç
etapta kıymet kazanmaktadır. Gebelik oluşmadan evvelki periyot (prekonsepsiyonel), gebelikte diyabet
(gestasyonel), varolan diyabetle birlikte gebelik olarak ele alınır.
Gebelikte karbonhidrat metabolizmasındaki değişiklikler nelerdir?
Gebelikte bedenin güç gereksinimi artmıştır. Çocuğun gelişimi için gerekli enerjiyi sağlamak için daha fazla
glikoza ihtiyaç duyulur. Bu nedenle hamilelerde kan şekeri olağana nazaran düşük seviyededir.
Karbonhidrat alımında azalma sonucunda hücreye kâfi glikoz giremezse, güç öncelikle yağlardan
sağlanır ve idrarda keton cisimleri görülür. Gebelikte, kanda kâfi insülin hormonu olmaması, buna
rağmen glikoz gereksiminin artması nedeniyle ketoza yatkınlık artar. Ketozis, hem çocuğun gelişimi, hem
de hamilenin sıhhati açısından tehlikeli sonuçlar doğuracak bir durumdur. Ayrıyeten gebelikte progesteron,
östrojen, kortizon, laktojen, v.b hormonların artışı insüline karşı bir direnç gelişmesine sebep olur.
Gebeliğin şeker hastalığı üzerine tesiri nasıldır?
Diyabetik hamile ile diyabetik olmayan hamile ortasındaki en kıymetli fark, diyabette ketoasidoz riskinin
artmasıdır ayrıyeten mevcut insülin direncide tabloyu daha ağırlaştırabilir. Hamilelerde insülin ihtiyacı,
hamile olmayanlara oranla daha fazladır. Diyabetik hamilelerde gebelik öncesine nazaran bilhassa birinci 3 aydan
sonra insülin muhtaçlığı artmıştır. Diyabetik hamilelerde organizmanın artmış glikoz ve insülin ihtiyacının
dengelenmesi hem anne hem de çocuk açısından kıymetlidir. Aksi taktirde bebeklerde kalp iskelet sistemi
anomalileri, hamile bayanda ise erken doğum, düşük, iri doğum yahut meyyit doğum yapma riski artmaktadır.
Gestasyonel diyabet nedir?
Gebelik öncesi kâfi insülin salgılayabilen pankreas hücreleri gebeliğin ilerlemesiyle kâfi insülin
salgılayamaz, bu nedenle daha evvel diyabet belirtisi olmadığı halde gebelik boyunca kan şekeri
yükselebilir. ‘Gestasyonel Diyabet’ olarak isimlendirilen bu tablo, gebelik bitiminde çoklukla düzelir.
Çoklukla ailesinde çok sayıda diyabetik bireyler bulunan, 30 yaşın üzerinde, fazla kilolu hamileler
gestasyonel diyabet açısından risk taşırlar.
İlk defa gebeliğinde glikoz tolerans bozukluğu şeker yükleme testi ile saptanan bayanlara gestasyonel
diyabet tanısı konur. Gebelik öncesi açlık kan şekeri <120 mg/dl, HbA1c <%7 olmalıdır. Tüm gebelere
24-28. haftada glikoz intoleransı için tarama yapılır.Bu gayeyle tüm hamilelerde 24-28.haftalarda oral glikoz
tolerans testi (OGTT) uygulanır.
Diyabetli hamile bayanlarda açlık kan şekeri; 60-90 mg/dl tokluk kan şekeri ; 80-140 mg/dl, HbA1c<%7
olmalıdır.
Diyabetin Gebeliğe Tesirleri Nelerdir ?
Diyabetli bir hamilede; düşük, erken doğum, konjenital anomali, preeklampsi ve eklampsi, kardiovasküler
komplikasyonlar, hydroamnios, intrauterin ve perinatal vefat, iri bebek nedeniyle doğum zahmeti,
sezeryan ile doğum yapma riski yüksektir.
Diyabetin Fetuse Tesirleri Nelerdir ?
Diyabetli hamilenin bebeğinde; makrosomi (iri bebek), gelişme geriliği , teneffüs zahmeti sendromu,
hipoglisemi, hipokalsemi, hiperbilirubinemi üzere komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Şeker Hastalığında Doğum Planlaması Nasıl Yapılmalıdır?
Gebe kalmasında yaşamsal risk bulunmayan diyabetik anne adayları fetüsün uygun sıhhat ve gelişimini
sağlamak emeliyle hamile kalmadan en az 3 ay öncesinden sıkı bir denetime alınmalıdır. Prekonsepsiyonel
(gebelik öncesi) devir Bütün diyabetli bayanlara diyabetin gebelik üzerine tesirleri, fetüse etkisi
konusunda bilgi verilir. Hamile kalmaya kesin karar veren bayanlarda genel sıhhat denetimi yanında, HbAıc,
Kreatin klirensi, 24 saatte idrarda protein, kan sayımı, gerekli aşılar yapılmalı, alkol ve sigara kesilmeli,
kullandığı ilaçlar denetim edilmeli, hipertansiyon tedavisinde kullanılan ACE inhibitörleri
değerlendirilmelidir. Öncelikle metabolik denetim sağlanmalı, gebelikten 6 ay evvel HbAıc <%7, AKŞ: 80-
105 mg/dl, TKŞ: 80-120 mg/dl seviyelerinde olmalıdır. Bu mühlet içinde her hafta metabolik denetim ve
insülin tedavisi dengelendikten sonra adayla birlikte hamile kalması kararı alınır. Gebelik öncesi yapılması
gereken denetimler; göz muayenesi, kan basıncı, kalp ve sirkülasyon sistemi denetimi için EKG, efor testi,
HbA1c, idrarda protein, mikroalbimünüri, göğüs muayenesi Jinekolojik muayene, smear testi, nöropati
testleridir.
Gebelik Müddetince Kan Şekeri Takibi Nasıl Yapılmalıdır?
İdeal açlık kan şekeri seviyesi 60-90mg/dl, tokluk kan şekeri seviyesi ise 120-130 mg/dl dir. Gebelik
devrinde haftada en az 2 gün kahvaltıdan evvel ve 2 saat sonra, öğlen ve akşam yemeğinden evvel ve
gece 11.00’de olmak üzere günde 5 sefer kan şekeri ölçümü yapılmalıdır. Hamile hasta iki haftada bir kan
şekeri takip defterini hekimine göstermelidir. Ayrıyeten, gebelikte kan şekeri yükselmeden de idrarda şeker
çıkabilir (Renal glikozüri). Bu nedenle günlük idrar glikoz takipleri ve aseton takibinin yapılması gerekir.
Üst üste iki gün idrarda aseton tespit edildiğinde hastanın ivedilikle hekimi ile görüşmesi gerekir.
Sağlık Grubuna Başvurulması Gereken Durumlar Nelerdir ?
– Kan şekeri 2 kere 200 mg/dl ve üzerinde ölçülüyorsa
– İdrarda keton artmış ise
– Bebeğin hareketlerinde azalma varsa
– Rastgele bir hastalık, enfeksiyon geçirme durumu mevcut ise
– Keskin sırt ve karın ağrısı
– İdrar yaparken ağrı ve yanma
– Gözlerde uyuşma, renklerde farklılık
– Süratli kilo alma
– El, ayak ve yüzde süratli gelişen ödem
– Hiperglisemi ve ketonüri ile birlikte kusma varsa hamile çabucak hekimine başvurmalıdır.
Gebelik Mühletince Diyabet Tedavisi Nasıl Olmalıdır?
Gestasyonel diyabetik hastalarda, metabolik denetim diyet ile sağlanabiliyorsa, tedaviye diyetile devam
edilir. Metabolik denetimi ülkü seviyede olmayan, ama kan şekeri pahaları ülkü seviyelerin biraz
üzerinde olan hastalarda ve metabolik denetimi uygun olmayan kan şekeri değişken olan
diyabetiklerdehızlainsülin tedavisine başlanmalıdır. Hamileler muhakkak oral antidiyabetik ilaçlar
kullanamazlar. Gebelik boyunca toplam kilo alımı 10-13 kg’ı aşmamalıdır.
0 Yorum