Hiçbir anne baba sabahları çocuğuyla sorun yaşayacağını düşünerek uyanmaz. Bütün güzel niyetlere karşın hiç istenmeyen o savaşlar ve kriz anları eninde sonunda patlak verir. Öfkelenmeme kararları boşunadır. Öfke bilhassa çocuk yetiştirirken görmezden gelinemeyecek, küçümsenemeyecek, yadsınamayacak bir histir. Duygusal bakımdan sağlıklı ebeveynler de herkes üzere insandır; mucizevi güçleri, dayanıklılıkları ya da maharetleri yoktur. Özel bir donanımları da yoktur. Yalnızca öfkelerinin farkındadırlar. Öfkeyi kabullenip hürmet duyarlar. Tabirleri hisleriyle uyumludur. Hislerini saklamazlar.
Çocuklar aynaya bakarak fizikî özelliklerini öğrenirler. Hislerini tanımayı da onlara yansıtılan hisleri dinleyerek öğrenirler. Bir ayna, rastgele bir tenkit ya da iltifat eklemeden, görüneni olduğu üzere yansıtır. Aynadan istenen olumlu olumsuz her türlü transferden uzak yalnızca bir imajdır. İşte hislerin çocuğa aynalanması vazifesi en başta anne babaya aittir. Hislerin insan hayatının doğal bir kesimi olduğunu keşfetmek çocuğu da büyük ölçüde rahatlatacaktır. Güçlü hisler içindeyken en çok bizi dinleyen ve anlayan birinin varlığı değerlidir. Şimdi hislerini tanımayan, anlamlandıramayan çocuğa rehberlik eden ebeveyn onun gelişim sürecinde değerli bir dayanak olmaktadır.
Çocuklar konuşurken sıklıkla kendilerini direkt söz etmezler. Güçlü hisler içindeyken de kimseyi dinlemezler. Öğüt, teselli ya da yapan tenkit kabul etmezler. Kendilerini kapatıp içlerinden o anda neler geçtiğini, neler hissettiklerini anlamamızı beklerler. Bu bir cins savunma düzeneği üzere düşünülebilir. Çocuk başa çıkamadığı hislerini evvel bastırmaya çalışır, sonra da etrafına yöneltir. İçinde bulunduğu karışık durum nedeniyle diğerlerini kabahatler. Bu diğerleri da birden fazla vakit en yakınındakiler yani anne ve babasıdır. Bu basamakta ebeveynlere kilit bir misyon düşmektedir. Çocukların eleştirilmeye değil, istişareye muhtaçlıkları vardır. Ne olursa olsun öfke krizindeki çocuk, bağırma, tehdit, küçük düşürme üzere tekniklerle geri çekilmeye zorlanmamalıdır. Sokak ortasında annesi istediğini almadı diye kendini yerden yere atan çocuğun karşısında sakin kalabilmek elbetteki çok zordur. Buna etraftakilerin kınayan bakışları, yersiz öğütleri ya da çocuğa yönelik olumsuz tavırları da eklendiğinde işte bu tam bir krizdir. Bu üzere durumlarda anne-baba kendi sonlarını zorlamak zorunda kalır. Unutulmaması gereken şey kriz anında yapılacak, söylenecek hiçbir şeyin tesirli olamayacağıdır. Bu kaçınılamayacak bir dalga üzere nitelendirilebilir. Dalga geçtikten ve sular biraz durulduktan sonra çocuğun yaşına ve duygusal olgunluğuna nazaran mevzu hakkında konuşulabilir. Çocuğun o anda yaşadığı hisler isimlendirilip (öfke, hayal kırıklığı, keder gibi) hislerini tanımasına ve bu hisleri anlamlandırmasına yardımcı olunulabilir. İleride karşılaşılaşılabilecek benzeri durumlar karşısında yapılabilecekler birlikte gözden geçirilebilir. Anne baba kabul edilemeyecek davranışların nelerden oluştuğunu, bunların yerine hangi alternatif davranışların kabul edilebilir olduğunu açıkça belirtebilir. Sonlar elbetteki şartlar ve çocuğun gelişim özelliklerine nazaran esnetilip yine şekillendirilebilir. Sınırlamalardan bahsedildiğinde doğabilecek itirazların sözü konusunda da çocuğa yardım edilip hisleri aynalanabilir. Ebeveynleri tarafından hisleri ve kanıları dikkate alınmayan, hürmet duyulmayan çocuklar fikirlerinin bedelsiz ve değersiz olduğunu ve sevilmediklerini düşünebilirler.
Ebeveynler reddetme değil kabul etme sürecine odaklanmalıdır. Çocuğun yaşadığı olumsuz durumları, sorunları görmezden gelmek, çocuğu eleştirmek, dinlememek, küçük düşürmek çocuğun hayatında derin boşlukların açılmasına taban hazırlar. İğneleme, alay ve her türlü acıtan kelamın ve davranışın çocuk yetiştirmede yeri yoktur. Anne babalar davranışı eleştirmeyen, birebir vakitte da hisleri koruyan, benimseyen bir tavırla çocuklarına yaklaşmalıdır.
0 Yorum