Diyabet

Diyabet, bedeninizde pankreas isimli salgı bezinin kâfi ölçüde insülin hormonu sentezleyememesi
yahut sentezlediği insülin hormonunun tesirli bir halde kullanılamaması durumunda gelişen ve ömür boyu
süren bir hastalıktır. Diyabeti olan hastaların kanlarında olması gerekenden yüksek ölçüde şeker
saptanmaktadır. Diyabet tanısı almiş bir kişi, yediği besinlerden kana geçen şekeri yani glukozu
kullanamaz ve kan şekeri yükselerek “hiperglisemi” ismi verilen durum ortaya çıkar. Hastanın diyabet
teşhisini alması genelde ani ve dramatik olur. Çok susama (polidipsi), sık idrara çıkma (poliüri), aşırı
yeme isteği (polifaji), yorgunluk, açıklanamayan kilo kaybı yada kilo artışı ve tekrarlayan enfeksiyonlar;
sık görülen belirtiler olup şeker hastalığının erken teşhisini koymaya yardımcıdırlar. Şeker hastalığı
teşhisi konan hastalar, nizamlı aralıklarla doktor denetimlerini yaptırmaz ve tedavi edilmezlerse organ
hasarları ortaya çıkar.Bu hasarlar; gözler, böbrekler ve hudutlar, damarlarla ilgili olup kan şekeri ayarı iyi
olmayan hastalarda körlüğe, diyalize girmeyi gerektirecek seviyede böbrek yetersizliğine , diyabete bağlı
ayak yaraları ve ayağın kesilmesini gerektirecek seviyede gangrenlere yol açabilirler.

Endokrinoloji tabibi, kan şekerini denetim altına almak için hastalarla birlikte ahenk içinde çalışıp
hastalarını izlerler. Şeker hastalığını; diyet, ekzersiz, ağızdan alınan ilaçlar yahut enjeksiyon yoluyla
uygulanan ilaçlar (insülin vs..) aracılığı ile tedavi ederler. Sonuç olarak, ortaya çıkabilecek daha ileri
boyuttaki sıhhat sıkıntılarını önleyebilirler.

Şeker HastalığıTanısı Nasıl Konulur ?

Sağlıklı bireylerde, açlık kan şekeri 120 mg/dl, tokluk kan şekeri (yemeğe başladıktan iki saat sonra)
ölçümleri 140 mg/dl‘nin üstüne çıkmaz. Açlıkta yahut toklukta ölçülen kan şekeri seviyesinin bu değerlerin
üstünde olması diyabetin varlığını gösterir.

Bir kişinin diyabethastası olup olmadığı Açlık Kan Şekeri (AKŞ) ölçümü yahut Oral Glikoz Tolerans Testi

(OGTT) yapılarak saptanır. AKŞ ölçümü 100-125 mg/dl olması bozulmuş açlık glukozu (gizli şeker=pre-
diyabet) göstergesi olup AKŞ ölçüm sonucunun 126 mg/dl yahut daha fazla olması diyabetin varlığını

gösterir.

GTT’de glikozdan güçlü sıvı aldıktan 2 saat sonraki kan şekeri bedeli değerlidir. İkinci saat kan şekeri
ölçümü 140-199 mg/dl ise bozulmuş glukoz toleransı (gizli şeker = prediyabet), 200 mg/dl yahut daha
yüksek ise diyabet tanısı konulur.

Diyabetin Teşhis Kriterleri Nelerdir?

Aşikar diyabet teşhisinin konması için aşağıda sayılan dört kriterden birinin olması kafidir:

• Diyabet semptomları ile bir arada rastgele bakılmış plazma glukoz seviyesinin ≥200 mg/dl olması. (Günün
en son alınan yemeği göz önüne alınmadan günün rastgele bir vaktinde bakılan kan şekeridir.
Diyabetin klasik semptomları poliüri, polidipsi, açıklanamayan kilo kaybı değerlendirilmelidir).

veya

• Açlık plazma glukozu ≥126 mg/dl. En az 8 saat açlık devri olmalıdır

veya

• OGTT sırasında ikinci saatteki plazma glukozunun ≥200 mg/dl olması.
(Test Dünya Sıhhat Örgütü’nün belirttiği üzere 3 günlük kâfi karbonhidrat (150 g/gün) alımından sonra
açlık durumunda 300 ml su içinde eritilmiş 75 gr glukoz kullanılarak yapılmalıdır. Test sırasında
dolaşılmamalı, sigara içilmemeli tam bir inaktivite sağlanmalıdır).

veya

A1C (Glikozillenmiş hemoglobin A1C)düzeyinin ≥%6.5 (≥48 mmol/mol) olması.

Şeker Hastalığı Taraması Kimlere Yapılmalı ?

• Vücut Kütle İndeksi (BKİ) ≥ 25 kg/m2 olanlar ve ek risk faktörü olanlar
• Fizikî inaktivite
• Birinci dereceden akrabalarda diyabet olması
• Yüksek riskli ırklar/etnisite (Afrika, Amerikan, Latin ırk gibi)
• İri (> 4 kg) bebek doğuranlar ve daha evvel gestasyonel diyabet tanısı alanlar
• Hipertansiyon ( ≥140/90 mmHg ya da hipertansiyon tedavisi)
• HDL-kolesterol 250 mg/dl üzere risk faktörlerine sahip bireyler şeker hastalığı açısından taranmalıdırlar.
Bahis edilen üstteki kriterler yoksa tarama testi 45 yaşında yapılmaya başlamalıdır. Sonuçlar
olağansa testler en az 3 yılda bir tekrarlanmalıdır.
• Tip 1 Diabetes Mellitus’a (T1DM) yönelik tedbire ve geciktirme teşebbüsleri ile ilgili aktif yöntemlerin
olmaması nedeni ile T1DM için tarama önerilmemektedir. Lakin T1DM’li hastaların birinci derecede
yakınlarına otoantikor bakılabilir