Dişler Neden Sallanır? Her Sallanan Diş Çekilir Mi? Tedavisi Mümkün Mü?

Dişlerin sallanması, “mobilite” olarak isimlendirilir. Mobilite, diş hekimliğine çok sık rastlanan bir sorundur. Dişlerin olağanda de bir mobilitesi vardır, lakin bu çok kısıtlıdır ve fark etmemiz çok düşük olasılıktır. Bu durum “fizyolojik mobilite” olarak tanımlanır ve diş kökünü çevreleyen periodontal ligamentin çiğneme kuvvetlerini alveol kemiğine ziyan vermeyecek biçimde iletmesi için bir gerekliliktir.

Erişkin yaşlarda, fizyolojik hudutları aşan mobilite ise, “patolojik mobilite” olarak tanımlanır. Mobilitenin sebepleri şunlardır:

1. Dişin dayanak kaybı: Periodontal hastalık sebebi dişi çevreleyen alveol kemiğin yıkımı sebebi ile
2. Diş sıkma-gıcırdatma
3. Dişin kök ucunda meydana gelen apseler
4. Hamielik, adet periyodunda yahut doğum denetim hapları kullanımı sonucu hormonal değişimlere bağlı
5. Periodontal cerrahi tedaviler sonrasında
6. Çene kemiğinde tümör yahut kist varlığı
7. Diş kökünün rezorpsiyonu (erime/aşınma)

Artan diş mobilitesi her vakit patolojik olarak nitelendirilmez; periodontal dokuların artan işlevsel gereksinimlere adaptasyonu ile de görülebilir. Bu nedenle “artmış mobilite” ile “patolojik mobilite” ayrımı düzgün yapımalıdır ve mobilitenin mümkün nedenleri dikkatle incelenmelidir. Artmış mobilite, sebep ortadan kaldırıldığında, geri dönüşümlüdür. Patolojik mobilite ise yalnız periodontal tedavi ile geriye döndürülemez.

Bazen, çok diş taşı birikimine bağlı olarak periodontal hastalık ilerler ve alveol kemik yıkımı ileri seviyededir. Lakin, var olan ağır diş taşı kümesi, dişleri birbirine sabitler ve bu diş taşları temizlendikten sonra dişlerin sallandığı fark edilir. Hastalar bunu genelde diş taşı temizliğinin bir sonucu olarak kabul eder ve “Keşke yaptırmasaydım.” diye düşünebilir. Aslında bu durum diş taşlarının bölgedeki uzun periyodik varlığına bağlıdır ve onlar giderilmediği sürece kemik kaybı artarak devam edecektir. Bu durumun bir an evvel önüne geçilmesi çok değerlidir.

Tek, kısa ve ince esaslı dişlerde mobilite daha süratli gelişir. O yüzden çoklukla bireyler bu durumu ön dişlerinde fark eder. Her taşınabilir diş çekilmek durumunda değildir. Mobilitenin sebebine bağlı olarak, etken ortadan kaldırıldığında dişin mobilitesi azalabilir yahut ortadan kalkabilir. Lakin, periodontal hastalık sonucu alveol kemik kaybı varlığında, alveol kemik kaybının karakteri büyük değer taşır. Şayet kemiğin geri kazanımı (rejenerasyon) mümkün değilse, dişin mobilitesinin şiddetine bağlı olarak çekimi yahut öbür dişlere sabitlenmesi düşünülebilir.

Dişin komşu dişlere sabitlenmesi, mobilite dişi ağız içinde tutmaya uygun biçimde nispeten daha azsa tercih edilir. İki formda olabilir; ya komşu dişlere yapışık biçimde kaplama yapılabilir, ya da dişler splintlenebilir. Splint, basitçe, taşınabilir dişin ve ona komşu en az 3-4 dişin iç kısımlarından dolgu gereci ile birbirine yapıştırılması, formunda tanım edilebilir. Splintin dişetine çok fazla yakın olmaması sağlanarak bu kısmın arayüz fırçaları ile paklığı hastaya öğretilir.